Co to są stopnie alarmowe CRP?

Stopnie alarmowe CRP

W dniu 2 lipca 2016 roku weszła w życie ustawa z dnia 10 czerwca 2016 roku o działaniach antyterrorystycznych. Podstawowym celem regulacji było podniesienie efektywności polskiego systemu antyterrorystycznego, a tym samym zwiększenie bezpieczeństwa wszystkich obywateli RP. To ta właśnie ustawa po raz pierwszy nałożyła na użytkowników wymóg rejestracji prepaidowych kart SIM (tzw. kart przedpłaconych) poprzez przekazanie dostawcy usług telekomunikacyjnych swoich danych identyfikacyjnych.

W kwestii alarmów CRP, Ustawa wprowadza powszechnie obowiązujący i dostosowany do wymogów NATO czterostopniowy system stopni alarmowych na wypadek zagrożeń terrorystycznych oraz stopni alarmowych w cyberprzestrzeni.

Stopnie alarmowe wprowadza, zmienia i odwołuje, w drodze zarządzenia, Prezes Rady Ministrów (po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw wewnętrznych i Szefa ABW, a w przypadkach niecierpiących zwłoki – minister właściwy do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii Szefa ABW, informując o tym niezwłocznie Prezesa Rady Ministrów).

Czym różni się stopień alarmowy od stopnia alarmowego CRP

Stopień alarmowy

Wprowadzany jest w przypadku zagrożenia wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym albo w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia.

Stopień alarmowy CRP (stopień alarmowy cyberprzestrzeni RP)

Stopień alarmowy CRP jest wprowadzany w przypadku zagrożenia wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym dotyczącego systemów teleinformatycznych organów administracji publicznej lub systemów teleinformatycznych wchodzących w skład infrastruktury krytycznej albo w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia.

Poszczególnym stopniom alarmowym i stopniom alarmowym CRP odpowiada obowiązek realizacji przez organy administracji publicznej oraz kierowników służb i instytucji właściwych w sprawach bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego przedsięwzięć, w ramach ich kompetencji ustawowych.

Z systemem stopni alarmowych powiązany został system udzielania w trybie pilnym niezbędnego wsparcia ze strony Sił Zbrojnych RP w przypadku, jeśli siły i środki Policji mogłyby okazać się niewystarczające do reagowania w przypadku zamachu.

Stopnie alarmowe CRP – rodzaje.

PIERWSZY STOPIEŃ ALARMOWY (ALFA) – PIERWSZY STOPIEŃ ALARMOWY CRP (ALFA–CRP)

Pierwszy stopień alarmowy można wprowadzić w przypadku uzyskania informacji o możliwości wystąpienia zdarzenia o charakterze terrorystycznym, którego rodzaj i zakres jest trudny do przewidzenia.

DRUGI STOPIEŃ ALARMOWY (BRAVO) – DRUGI STOPIEŃ ALARMOWY CRP (BRAVO–CRP)

Drugi stopień alarmowy można wprowadzić w przypadku zaistnienia zwiększonego i przewidywalnego zagrożenia wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym, jednak konkretny cel ataku nie został zidentyfikowany.

Ciekawostka: W celu prostej, jednoznacznej i odpornej na zakłócenia komunikacji stosuje się Alfabet fonetyczny NATO znany również, jako Alfabet fonetyczny ICAO.

Jest to system literowania wyrazów np. podczas rozmowy telefonicznej (lub innej formy komunikacji głosowej), gdzie każdej literze alfabetu odpowiada ustalone słowo.

Tak stosowane literowanie umożliwia zrozumienie literowanych słów podczas w przypadku występujących zakłóceń transmisji głosu. Może być również bardzo pomocne podczas międzynarodowej komunikacji z osobami o różnym stopniu znajomości języka angielskiego.
https://www.icao.int/Pages/AlphabetRadiotelephony.aspx

TRZECI STOPIEŃ ALARMOWY (CHARLIE) – TRZECI STOPIEŃ ALARMOWY CRP (CHARLIE–CRP)

Trzeci stopień alarmowy można wprowadzić w przypadku:

• wystąpienia zdarzenia potwierdzającego prawdopodobny cel ataku o charakterze terrorystycznym, godzącego w:
  • bezpieczeństwo lub porządek publiczny albo
  • bezpieczeństwo Rzeczypospolitej Polskiej albo
  • bezpieczeństwo innego państwa lub organizacji międzynarodowej oraz stwarzającego potencjalne zagrożenie dla Rzeczypospolitej Polskiej lub
• uzyskania wiarygodnych i potwierdzonych informacji o planowanym zdarzeniu o charakterze terrorystycznym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
• uzyskania wiarygodnych i potwierdzonych informacji o planowanym zdarzeniu o charakterze terrorystycznym, którego skutki mogą dotyczyć obywateli polskich przebywających za granicą lub instytucji polskich albo polskiej infrastruktury mieszczących się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

CZWARTY STOPIEŃ ALARMOWY (DELTA) – CZWARTY STOPIEŃ ALARMOWY CRP (DELTA–CRP)

Czwarty stopień alarmowy można wprowadzić w przypadku:

• wystąpienia zdarzenia o charakterze terrorystycznym powodującego zagrożenie:
  • bezpieczeństwa lub porządku publicznego albo
  • bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, albo
  • bezpieczeństwa innego państwa lub organizacji międzynarodowej oraz stwarzającego zagrożenie dla Rzeczypospolitej Polskiej, lub
• gdy uzyskane informacje wskazują na zaawansowaną fazę przygotowań do zdarzenia o charakterze terrorystycznym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
• gdy uzyskane informacje wskazują na zaawansowaną fazę przygotowań do zdarzenia o charakterze terrorystycznym, które ma być wymierzone w obywateli polskich przebywających za granicą lub w instytucje polskie albo polską infrastrukturę mieszczące się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, a zebrane informacje wskazują jednocześnie na nieuchronność takiego zdarzenia.

Stopnie alarmowe CRP – zasady ustalania

• Wyższy albo niższy stopień alarmowy i stopień alarmowy CRP mogą być wprowadzone z pominięciem stopni pośrednich
• Stopnie alarmowe mogą być wprowadzane rozdzielnie lub łącznie
• W przypadku wprowadzenia różnych stopni alarmowych i różnych stopni alarmowych CRP należy wykonać zadania przewidziane dla stopnia wyższego
• Stopnie alarmowe i stopnie alarmowe CRP odwołuje się niezwłocznie po minimalizacji zagrożenia lub skutków zdarzenia będącego przesłanką do ich wprowadzenia.

Co instytucje muszą wykonać po ogłoszeniu określonych stopni alarmowych CRP

• Po wprowadzeniu pierwszego stopnia alarmowego CRP (stopień ALFA-CRP):
  • wprowadzić wzmożone monitorowanie stanu bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych organów administracji publicznej lub systemów teleinformatycznych wchodzących w skład infrastruktury krytycznej, w szczególności wykorzystując zalecenia Szefa ABW lub komórek odpowiedzialnych za system reagowania zgodnie z właściwością, oraz:
    • monitorować i weryfikować, czy nie doszło do naruszenia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej,
    • sprawdzać dostępność usług elektronicznych,
    • dokonywać, w razie potrzeby, zmian w dostępie do systemów;
  • poinformować personel instytucji o konieczności zachowania zwiększonej czujności w stosunku do stanów odbiegających od normy, w szczególności personel odpowiedzialny za bezpieczeństwo systemów;
  • sprawdzić kanały łączności z innymi, właściwymi dla rodzaju stopnia alarmowego CRP, podmiotami biorącymi udział w reagowaniu kryzysowym, dokonać weryfikacji ustanowionych punktów kontaktowych z zespołami reagowania na incydenty bezpieczeństwa teleinformatycznego
  • dokonać przeglądu stosownych procedur oraz zadań związanych z wprowadzeniem stopni alarmowych CRP, w szczególności dokonać weryfikacji posiadanej kopii zapasowej systemów w stosunku do systemów teleinformatycznych wchodzących w skład infrastruktury krytycznej oraz systemów kluczowych dla funkcjonowania organizacji, oraz weryfikacji czasu wymaganego na przywrócenie poprawności funkcjonowania systemu;
  • sprawdzić aktualny stan bezpieczeństwa systemów i ocenić wpływ zagrożenia na bezpieczeństwo teleinformatyczne na podstawie bieżących informacji i prognoz wydarzeń;
  • informować na bieżąco o efektach przeprowadzanych działań zespoły reagowania na incydenty bezpieczeństwa teleinformatycznego oraz współdziałające centra zarządzania kryzysowego, a także ministra właściwego do spraw informatyzacji.
• Po wprowadzeniu drugiego stopnia alarmowego CRP (stopień BRAVO-CRP) należy wykonać zadania wymienione dla pierwszego stopnia alarmowego CRP oraz kontynuować lub sprawdzić wykonanie tych zadań, jeżeli wcześniej był wprowadzony stopień ALFA-CRP. Ponadto należy:
  • zapewnić dostępność w trybie alarmowym personelu odpowiedzialnego za bezpieczeństwo systemów;
  • wprowadzić całodobowe dyżury administratorów systemów kluczowych dla funkcjonowania organizacji oraz personelu uprawnionego do podejmowania decyzji w sprawach bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych.
• Po wprowadzeniu trzeciego stopnia alarmowego CRP (stopień CHARLIE-CRP) należy wykonać zadania wymienione dla pierwszego i drugiego stopnia alarmowego CRP oraz kontynuować lub sprawdzić wykonanie tych zadań, jeżeli wcześniej był wprowadzony stopień ALFA-CRP lub BRAVO-CRP. Ponadto należy wykonać w szczególności następujące zadania:
  • wprowadzić całodobowe dyżury administratorów systemów kluczowych dla funkcjonowania organizacji oraz personelu uprawnionego do podejmowania decyzji w sprawach bezpieczeństwa systemów;
  • dokonać przeglądu dostępnych zasobów zapasowych pod względem możliwości ich wykorzystania w przypadku zaistnienia ataku;
  • przygotować się do uruchomienia planów umożliwiających zachowanie ciągłości działania po wystąpieniu potencjalnego ataku, w tym:
  • dokonać przeglądu i ewentualnego audytu planów awaryjnych oraz systemów,
  • przygotować się do ograniczenia operacji na serwerach, w celu możliwości ich szybkiego i bezawaryjnego zamknięcia.
• Po wprowadzeniu czwartego stopnia alarmowego CRP (stopień DELTA-CRP) należy wykonać zadania wymienione dla pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia alarmowego CRP oraz kontynuować lub sprawdzić wykonanie tych zadań, jeżeli wcześniej był wprowadzony stopień ALFA-CRP, BRAVO-CRP lub CHARLIE CRP. Ponadto należy wykonać w szczególności następujące zadania:
  • uruchomić plany awaryjne lub plany ciągłości działania organizacji w sytuacjach awarii lub utraty ciągłości działania;
  • stosownie do sytuacji przystąpić do realizacji procedur przywracania ciągłości działania.

Zasięg terytorialny

Alarmy CRP mogą zostać wprowadzone:

• na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (RP);
• na obszarze jednej lub kilku jednostek podziału terytorialnego państwa;
• na obszarze określonym w sposób inny niż przez odniesienie do jednostek podziału terytorialnego państwa;
• dla określonych obiektów jednostek organizacyjnych administracji publicznej, prokuratury, sądów lub innych obiektów infrastruktury administracji publicznej lub infrastruktury krytycznej;
• w przypadku, gdy skutki zdarzenia o charakterze terrorystycznym mogą dotyczyć obywateli polskich przebywających za granicą RP lub instytucji polskich albo polskiej infrastruktury mieszczących się poza granicami RP, innych niż placówki zagraniczne RP, w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej.

Dotychczas wprowadzane stopnie alarmowe i stopnie alarmowe CRP na terytorium RP:

• Szczyt NATO 2016 w Warszawie – na obszarze miasta stołecznego Warszawy wprowadzono pierwszy stopień alarmowy ALFA, który obowiązywał od 7 lipca do 10 lipca 2016 r.;
• 31. Światowe Dni Młodzieży 2016 w Krakowie – na całym terytorium RP wprowadzono pierwszy stopień alarmowy ALFA i drugi stopień alarmowy BRAVO CRP, który obowiązywał od 20 lipca do 1 sierpnia 2016 r.;
• 24. Sesja Konferencji Stron Ramowej Konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu (COP24) w Katowicach – na obszarze województwa śląskiego oraz miasta Krakowa wprowadzono pierwszy stopień alarmowy ALFA, który obowiązywał od 26 listopada do 15 grudnia 2018 r.;
• Spotkanie ministerialne dotyczące bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie w Warszawie – na obszarze miasta stołecznego Warszawy wprowadzono pierwszy stopień alarmowy ALFA i drugi stopień alarmowy BRAVO CRP, który obowiązywał od 11 lutego do 15 lutego 2019 r.;
• Wybory do Parlamentu Europejskiego 2019 – na całym terytorium RP wprowadzono drugi stopień alarmowy BRAVO-CRP, który obowiązywał od 23 maja 2019 r. do dnia 27 maja 2019 r.;
• Obchody 80. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej – na całym terytorium RP wprowadzono pierwszy stopień alarmowy ALFA i pierwszy stopień alarmowy ALFA-CRP, który obowiązywał od 28 sierpnia 2019 r. do 3 września 2019 r.;
• Wybory do Sejmu i Senatu 2019 – drugi stopień alarmowy BRAVO-CRP wprowadzono na terytorium RP, który obowiązywał od 10 października 2019 r. do dnia 14 października 2019 r.;
• Uroczystości upamiętniające 75. rocznicę wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau – na obszarze województwa małopolskiego wprowadzono drugi stopień alarmowy BRAVO a na pozostałym terytorium RP wprowadzono pierwszy stopień alarmowy ALFA  oraz na całym terytorium RP wprowadzono pierwszy stopień alarmowy ALFA-CRP. Stopnie alarmowe obowiązywały od 23 stycznia 2020 r. do 29 stycznia 2020 r.;
• Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 2020 r. – na całym terytorium RP wprowadzono drugi stopień alarmowy BRAVO-CRP, który obowiązywał od 26 czerwca 2020 r. do 29 czerwca 2020 r. oraz od 10 lipca 2020 r. do 13 lipca 2020 r.;
• Szczyt Cyfrowy ONZ – IGF 2021 (the UN Internet Governance Forum) w Katowicach – na całym terytorium RP wprowadzono pierwszy stopień alarmowy ALFA-CRP, który obowiązywał od 5 grudnia 2021 r. do 10 grudnia 2021 r.;
• Wystąpienie potencjalnego ryzyka dla bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych w związku z identyfikowanymi zagrożeniami będącymi następstwem napiętej sytuacji w regionie – na całym terytorium RP wprowadzono pierwszy stopień alarmowy ALFA-CRP, który obowiązywał od 8 stycznia 2022 r. do 23 stycznia 2022 r. oraz od 15 lutego 2022 r. do 21 lutego 2022 r.